
اسلام آباد: (اربع 19 فيبروري 2025ع)سپريم ڪورٽ جي فوجي عدالتن جي عام ماڻهن جي ڪيس ۾، آئيني بينچ جي هڪ جج اهو سوال اٿاريو ته 21 هين ترميم ۾ فوجي عدالتن کي ڇو نه ڪالعدم قرار ڏنو ويو.
سپريم ڪورٽ ۾ جسٽس امين الدين خان جي سربراهي ۾ 7 رڪني آئيني بينچ فوجي عدالتن ۾ عام ماڻهن جي ٽرائل خلاف انٽرا ڪورٽ اپيل جي ٻڌڻي ڪئي، جنهن دوران اعتزاز احسن جي وڪيل لطيف کوسا دليل پيش ڪيا.
ٻڌڻي جي شروعات ۾ وڪيل اعتزاز احسن ڪالهه سلمان اڪرم راجا جي دليلن تي اعتراض ڪيو ۽ چيو ته سلمان اڪرم منهنجو به وڪيل آهي، هن ڪالهه جسٽس منيب اختر جي فيصلي سان اختلاف ڪيو هو. مون سلمان اڪرم کي اهڙيون ڪا به هدايتون نه ڏنيون هيون. مان جسٽس منيب اختر جي فيصلي سان مڪمل طور تي متفق آهيان.
سلمان اڪرم چيو ته هن جسٽس منيب جي فيصلي جي صرف هڪ پيراگراف سان اختلاف ڪيو هو. ڪالهه، ارم جنيد دليل ڏنا ۽ مان انهن سان گڏ بيٺو آهيان. ميڊيا ۾ اهو تاثر ڏنو ويو ته مون کي خبر ناهي ته مون ڇا چيو آهي.
سلمان اڪرم راجا جسٽس نعيم اختر کي ٻڌايو ته سندس سوال سرخين ۾ آيو، اهو چئي ته بين الاقوامي قانون عام ماڻهن جي ڪورٽ مارشل کي منع نٿو ڪري. ان تي جسٽس نعيم چيو ته جيڪو سوال پڇيو ويو آهي اهو سڀني جي سامهون آهي. اسان سوشل ميڊيا نه ٿا ڏسون، ۽ نه ئي ان کي ڏسون ٿا. اسان کي سوشل ميڊيا ڏسي متاثر نه ٿيڻ گهرجي، ۽ نه ئي ان کان متاثر ٿي فيصلا ڪرڻ گهرجن.
جسٽس مندوخيل چيو ته ميڊيا کي به رپورٽنگ ۾ احتياط ڪرڻ گهرجي. جسٽس مسرت چيو ته منهنجي خلاف تمام گهڻيون خبرون آهن ۽ مان واقعي جواب ڏيڻ چاهيان ٿو، پر منهنجو موقف مون کي جواب ڏيڻ جي اجازت نٿو ڏئي.
لطيف کوسا دليل شروع ڪندي چيو ته سڄي قوم جون نظرون هن ڪيس تي آهن، هن ڪيس جي ڪري سپريم ڪورٽ ٽرائل هيٺ آهي، جنهن تي جسٽس امين الدين چيو ته سپريم ڪورٽ ٽرائل هيٺ ناهي، عدالت کي آئين ۽ قانون موجب فيصلو ڪرڻو آهي.
لطيف کوسا چيو ته عدليه جي آزادي جو ذڪر قرآن پاڪ ۽ اسلام ۾ به آهي. هڪ وقت هو جڏهن خلافت جي خلاف يهودي جي حق ۾ فيصلو ڏنو ويندو هو. جسٽس مندوخيل ان تي ريمارڪس ڏيندي چيو ته عدليه جي آزادي خليفي راشدين جي دور ۾ به موجود هئي.
لطيف کوسا چيو ته سيڪشن 2 ڊي اسلامي تعليمات جي خلاف آهي، فوجي ٽرائل ڳجهي طريقي سان ڪيا ويندا آهن، جنهن تي جسٽس امين الدين چيو ته خواجه حارث چيو ته شفاف ٽرائل لاءِ مڪمل طريقيڪار موجود آهي، جيڪڏهن طريقيڪار تي عمل نه ڪيو وڃي ته اهو هڪ الڳ مسئلو آهي.
جسٽس مندوخيل چيو ته، "جيڪڏهن توهان تاريخ تي نظر وجهو، مسٽر کوسا، توهان جو پروفائل تمام ڊگهو آهي. توهان وفاقي وزير، سينيٽر، اسيمبلي ميمبر، گورنر ۽ اٽارني جنرل رهيا آهيو. انهن عهدن تي رهندي توهان ٽوڊي سيڪشن کي ختم ڪرڻ لاءِ ڪهڙا قدم کنيا؟" اسان جي طرفان، پارليامينٽ کي اڄ ئي هن سيڪشن کي ختم ڪرڻ گهرجي، جسٽس مسرت هلالي ريمارڪس ڏنا ته، "توهان پارليامينٽ ۾ هڪ ڳالهه ڪندا آهيو ۽ هتي ٻي."
لطيف کوسا چيو ته آرٽيڪل 175 خلاف سڀ قانون سازي کي ڪالعدم قرار ڏنو ويو آهي. جسٽس مظهر علي سوال ڪيو ته 21 هين ترميم ۾ فوجي عدالتن کي ڪالعدم ڇو نه قرار ڏنو ويو؟ لطيف کوسا چيو ته جنگي صورتحال ۽ 2 سالن جي عرصي جي ڪري 21 هين ترميم کي ڪالعدم قرار نه ڏنو ويو، جسٽس مندوخيل چيو ته ڇا فوجي عدالتون 4 سالن تائين قائم رهڻ کان پوءِ دهشتگردي ختم ٿي وئي؟
جسٽس مسرت هلالي چيو ته توهان 26 هين ترميم منظور ڪريو ٿا ۽ پوءِ اسان کي چئو ٿا ته ان کي ڪالعدم قرار ڏيون. جسٽس مندوخيل پڇيو ته ڇا توهان آئيني ترميم جي خلاف ووٽ ڏنو؟ لطيف کوسا چيو ته پي ٽي آءِ ووٽنگ ۾ حصو نه ورتو.
ان تي جسٽس مندوخيل ريمارڪس ڏنا ته توهان جو ڪم مخالفت ڪرڻ آهي، توهان پنهنجو ڪردار ادا ڪيو هوندو.
لطيف کوسا دليل ڏيندي چيو ته منهنجا آءِ جي لاءِ پنج سوال آهن، پوليس ميڙ کي ڇو نه روڪيو؟ ان تي جسٽس مسرت هلالي چيو ته ڇا توهان چاهيو ٿا ته لاش اچن؟
لطيف کوسا جا دليل مڪمل ٿيڻ کان پوءِ، پي ٽي آءِ جي باني عزير ڀنڊاري جي وڪيل چيو ته هو سڀني دليلن سان متفق آهي سواءِ جسٽس منيب جي سلمان اڪرم جي فيصلي جي هڪ حصي جي.
ٻڌڻي دوران عزيز ڀنڊاري، پريڪٽس اينڊ پروسيجر فيصلي جو حوالو ڏيندي چيو ته آئيني بينچ کي انٽرا ڪورٽ اپيلن جو جائزو وٺڻ گهرجي، ان تي جسٽس علي مظهر چيو ته جيڪڏهن اهو معاملو آهي ته پوءِ پريڪٽس اينڊ پروسيجر ايڪٽ پارليامينٽ ۾ ڇو آندو ويو؟ اسان نظرثاني اختيار کان ٻاهر ڇو نٿا وڃي سگهون؟
جسٽس امين الدين چيو ته جيڪڏهن اسان نظرثاني جي ٻڌڻي ڪري رهيا آهيون ته پوءِ وڏي بينچ ڇو ٺاهي وئي؟ عزير ڀنڊاري جواب ڏنو ته ست نوان جج هتي اپيلن جي ٻڌڻي ڪري رهيا آهن. ان تي جسٽس علي مظهر چيو ته اپيل جو حق ٻين قانونن ۾ به ڏنو ويو آهي. توهان سلمان راجا جي دليلن کان مختلف دليل ڏئي رهيا آهيو. اسان مستقبل ۾ انٽرا ڪورٽ اپيلن جي ٻڌڻي جي امڪان تي غور ڪنداسين.
جسٽس مندوخيل چيو ته 26 هين آئيني ترميم کان پوءِ هي هڪ نئون سيٽ اپ آهي. ڇا اڳوڻا قاعدا هاڻي اسان تي لاڳو ٿي سگهن ٿا؟ توهان اسان کي هڪ تنگ رسيءَ ڏانهن وٺي وڃي رهيا آهيو.
جسٽس مظهر علي چيو ته آرٽيڪل 184 تحت اهڙا فيصلا ڪيا ويا جن سان ماڻهن کي نقصان پهتو، ماڻهن کي تمام گهڻو نقصان پهتو، اهو ئي سبب آهي جو پارليامينٽ اپيل جو حق ڏنو.
جسٽس نعيم افغان چيو ته جيڪڏهن اسان توهان جي دليل کي قبول ڪريون ٿا ته پوءِ توهان جا دليل مڪمل آهن، توهان مرڪزي فيصلي جو دفاع ڪري رهيا آهيو.
عدالت بعد ۾ فوجي عدالتن ۾ عام ماڻهن جي ڪيس جي ٻڌڻي سڀاڻي تائين ملتوي ڪري ڇڏي.
0 تبصرے
Do not use vulgar language