خيبرپختونخواهه، ڪشمير، گلگت ۾ برساتن تباهي مچائي ڇڏي، 330 کان وڌيڪ ماڻهو فوت

پشاور/ گلگت/ مظفر آباد:(ڇنڇر 16 آگسٽ 2025ع)خيبر پختونخواه، گلگت بلتستان ۽ آزاد ڪشمير ۾ طوفاني برساتن، ڪڪر ڦاٽڻ، لينڊ سلائيڊنگ ۽ طوفاني ٻوڏ تباهي مچائي ڇڏي آهي، مختلف حادثن ۾ 330 کان وڌيڪ ماڻهو فوت ٿي ويا آهن. قدرتي آفت صرف بونير ۾ 213 ماڻهو فوت ٿي ويا، جڏهن ته ڪيترائي ماڻهو گم ٿي ويا. مانسهره ۾ به طوفاني ٻوڏ ۽ لينڊ سلائيڊنگ ۾ 20 ماڻهو فوت ٿي ويا. ان کان علاوه باجوڙ ۾ بادل ڦاٽڻ کان پوءِ ٻوڏ ۽ لينڊ سلائيڊنگ سبب 21 ماڻهو فوت ٿي ويا. ڪڪر ڦاٽڻ کان پوءِ، ٻوڏ ڪيترن ئي ڳوٺن کي ٻوڙي ڇڏيو، رهواسين جا گهر ڊهي پيا، جانور ۽ گاڏيون به طوفاني ٻوڏ ۾ ٻوڙي ويون، جڏهن ته بونير ۾ هنگامي حالت لاڳو ڪئي وئي. سوات ۾ وهندڙ درياهه پنهنجي رستي ۾ هر شيءِ کي ڪکن وانگر وڍي ڇڏيو. مينگوره مان گذرندڙ درياهه جو پاڻي گهرن ۾ داخل ٿي ويو، ۽ پاڻي جو وهڪرو مواصلاتي پلن تائين پهچي ويو. ان کان علاوه، آزاد ڪشمير جي نيلم وادي ۾، ٻوڏ درياءَ تي ٺهيل 6 پلن کي وهائي ڇڏيو، مختلف حادثن ۾ 11 ماڻهو فوت ٿي ويا، ۽ مظفر آباد ۾، ڪڪر ڦاٽڻ سان هڪ ئي خاندان جي 6 ماڻهن سميت 8 ماڻهو فوت ٿي ويا.

ٻئي طرف، گلگت بلتستان ۾، طوفاني ٻوڏ مختلف علائقن ۾ تباهي مچائي ڇڏي. اسڪردو ۾، 5 پل به ٻڏي ويا، جڏهن ته چلاس جي اُڇر نالي ۾ ڪيترائي ماڻهو وهي ويا، ۽ 10 ماڻهو فوت ٿي ويا آهن. پختونخواهه ۾ برسات جي نقصان جا انگ اکر صوبائي آفات مئنيجمينٽ اٿارٽي خيبر پختونخواهه گذريل 48 ڪلاڪن ۾ برسات ۽ ٻوڏ سبب ٿيندڙ جاني ۽ مالي نقصان جي تفصيل جاري ڪئي آهي. پي ڊي ايم اي پاران جاري ڪيل انگن اکرن موجب، برسات ۽ ٻوڏ سبب ٿيندڙ حادثن ۾ هاڻي تائين 307 ماڻهو فوت ٿي چڪا آهن، جن ۾ 279 مرد، 15 عورتون ۽ 13 ٻار شامل آهن. انگن اکرن موجب، مختلف حادثن ۾ 23 ماڻهو زخمي پڻ ٿيا، جن ۾ 17 مرد، 4 عورتون ۽ ٻه ٻار شامل آهن. صوبائي آفات مئنيجمينٽ اٿارٽي موجب، برسات ۽ ٻوڏ سبب ڪل 74 گهر تباهه ٿيا، 63 گهر جزوي طور تي تباهه ٿيا، جڏهن ته 11 گهر مڪمل طور تي تباهه ٿي ويا. پي ڊي ايم اي چيو ته واقعا سوات، بونير، باجوڙ، تورغر، مانسهره، شانگلا ۽ بٽگرام ۾ پيش آيا. صوبائي اختيارين موجب، متاثر ضلعن لاءِ ڪل 500 ملين رپيا جاري ڪيا ويا آهن، جن مان بونير لاءِ 150 ملين رپيا جاري ڪيا ويا آهن، جڏهن ته باجوڙ، بٽگرام ۽ مانسهره لاءِ هر هڪ لاءِ 100 ملين رپيا ۽ سوات لاءِ 50 ملين رپيا جاري ڪيا ويا آهن. ٻوڏ متاثر علائقن ۾ وڌيڪ برساتن جي اڳڪٿي نيشنل ڊيزاسٽر مئنيجمينٽ اٿارٽي پاران جاري ڪيل تازي ايڊوائزري ۾ ملڪ ۾ وڌيڪ برساتن جي اڳڪٿي ڪئي وئي آهي، جنهن ۾ خيبرپختونخواهه جا ٻوڏ متاثر علائقا به شامل آهن. اين ڊي ايم اي ايڊوائيزر موجب، 18 آگسٽ کان 22 آگسٽ تائين خيبر پختونخواهه ۾ چترال، دير، هري پور، ڪرڪ، ڪوهاٽ، ڪوهستان، خيبر، ڪرم، مانسهره، مهمند، نوشهره، مالاڪنڊ، چارسده، ايبٽ آباد، بنون، بونير، هزاره، پشاور، صوابي، سوات، وزيرستان ۽ آس پاس جي علائقن ۾ وچولي کان تيز برسات جو امڪان آهي. ايڊوائيزر موجب، 18 ۽ 22 آگسٽ تائين گلگت بلتستان ۽ آزاد ڪشمير ۾ استور، اسڪردو، هنزا، شگر، باغ، نيلم وادي، مظفر آباد ۽ آس پاس جي علائقن ۾ ڪجهه هنڌن تي برسات جو امڪان آهي. ڪي پي جي وڏي وزير 500 ملين رپين جا فنڊ جاري ڪيا پي ڊي ايم اي خيبر پختونخواهه جي رپورٽ موجب، فوت ٿيندڙن ۾ 184 مرد، 14 عورتون، 12 ٻار شامل آهن، زخمين ۾ 18 مرد، 2 عورتون ۽ هڪ ٻار شامل آهن، ڪل 68 گهرن کي نقصان پهتو، 61 گهر تباهه ٿيا. جزوي طور تي نقصان پهتو، 7 مڪمل طور تي ڊهي پيا. حادثا سوات، بونير، باجوڙ، تورغر، مانسهره، شانگلا ۽ بٽگرام ۾ ٿيا، باجوڙ ۽ بٽگرام ضلعا ٻوڏ ۽ برساتن کان سڀ کان وڌيڪ متاثر ٿيا. خيبرپختونخوا جي وڏي وزير جي خاص هدايتن تي، برساتن ۽ ٻوڏ کان متاثر ضلعن لاءِ امدادي فنڊ جاري ڪيا ويا، ٻوڏ کان سڀ کان وڌيڪ متاثر ضلعن لاءِ ڪل 500 ملين رپيا جاري ڪيا ويا، بونير لاءِ 150 ملين رپيا، باجوڙ، بٽگرام ۽ مانسهره ضلعن لاءِ 100 ملين رپيا ۽ سوات لاءِ 500 ملين رپيا جاري ڪيا ويا. ڪشمير ۾ ڦاٿل 700 سياحن کي بچايو ويو آزاد ڄمون ۽ ڪشمير جي اسٽيٽ ڊزاسٽر مئنيجمينٽ اٿارٽي موجب، رتي گلي ڍنڍ ڏانهن ويندڙ 700 کان وڌيڪ سياح تيز برساتن کان پوءِ ٻوڏ ۾ ڏيڍ ڪلوميٽر ڊگهو رستو وهي وڃڻ کان پوءِ ڦاٿل هئا. انهن سياحن کي بچائڻ جو آپريشن صبح جو 7 وڳي رتي گلي کان شروع ٿيو ۽ 3:30 وڳي ختم ٿيو، جنهن دوران رتي گلي ۾ ڦاٿل سڀني سياحن کي ڪاميابي سان بچايو ويو.

ايس ڊي ايم اي موجب، بچاءُ واري آپريشن دوران نيلم وادي مان 98 گاڏين ۽ 700 کان وڌيڪ سياحن کي محفوظ هنڌ تي منتقل ڪيو ويو. ريسڪيو 1122، ضلعي انتظاميا، پوليس ۽ پاڪ فوج جي اهلڪارن بچاءُ واري آپريشن ۾ حصو ورتو. ايس ڊي ايم اي موجب، سياحن کي لاڳاپيل علائقن ڏانهن موڪليو ويو آهي جڏهن ته عوام کي غير ضروري سفر کان پاسو ڪرڻ جي اپيل ڪئي وئي آهي.

بونير ۾ 184 لاش هٿ ڪيا ويا بونير ۾ ڪڪر ڦاٽڻ ۽ ٻوڏ کان پوءِ بچاءُ واري آپريشن ۾ هاڻي تائين 184 لاش هٿ ڪيا ويا آهن. گم ٿيل ماڻهن جي ڳولا لاءِ رات جو دير سان اونداهي سبب معطل ڪيل بچاءُ وارو آپريشن صبح جو ٻيهر شروع ڪيو ويو. تازين برساتن ۽ ٻوڏ جي صورتحال کي منهن ڏيڻ لاءِ بونير ضلعي ۾ ٻوڏ جي ايمرجنسي لاڳو ڪئي وئي آهي.

بونير جا گڊزي ۽ پير بابا علائقا سڀ کان وڌيڪ متاثر ٿيا، ڳوٺ تباهه ٿي ويا. مکيه بازار، رهائشي علائقا ۽ پوليس اسٽيشن به پاڻي ۾ ٻڏي ويا. ماڻهن جو سامان انهن جي اکين اڳيان وهي ويو، جڏهن ته اسپتالون لاشن ۽ زخمين سان ڀرجي ويون. ڊي سي بونير چيو ته پير بابا ۾ نوجوانن جنهن طريقي سان پنجاب جي هڪ خاندان جي جان بچائڻ لاءِ پنهنجون جانيون خطري ۾ وجهي ڇڏيون، اهو بي مثال آهي. ننديار نديءَ مان 14 لاش مليا بٽگرام ۾ ننديار نديءَ مان 14 ماڻهن جا لاش مليا، 7 گم ٿيل ماڻهن کي ڳولڻ لاءِ سرچ آپريشن جاري آهي. ڪالهه، ڍيري حليم ۾ ڪيترائي گهر ٻوڏ جي زد ۾ آيا. 28 ماڻهو ٻوڏ ۾ ٻڏي ويا، ڪالهه 7 ماڻهن کي زنده بچايو ويو.