ٽيڪس جي شرح وڌائڻ جي باوجود، ملڪيت جي خريد و فروخت تي صرف 33 ارب اضافي ٽيڪس گڏ ٿي سگھي

اسلام آباد:(سومر 28 اپريل 2025ع)ٽيڪس جي شرحن ۾ واڌ جي باوجود، فيڊرل بورڊ آف روينيو (ايف بي آر) هلندڙ مالي سال جي پهرين نو مهينن (جولاءِ کان مارچ) دوران غير منقوله ملڪيت جي خريداري ۽ وڪري تي ود هولڊنگ ٽيڪس (ڊبليو ايڇ ٽي) جي مد ۾ 169 ارب رپيا گڏ ڪيا، جڏهن ته گذريل مالي سال جي ساڳئي عرصي ۾ 136 ارب رپيا گڏ ڪيا ويا هئا. تفصيل موجب ايف بي آر ٽيڪس جي شرحن ۾ واڌ کانپوءِ ملڪيت جي خريداري ۽ وڪري تي ٽيڪس جي رقم ۾ 50 سيڪڙو واڌ جو هدف مقرر ڪيو هو، پر هاڻي تائين مالي سال 2024-25 جي پهرين 9 مهينن ۾ ٽيڪس وصولي ۾ گذريل مالي سال جي ساڳئي عرصي جي مقابلي ۾ تقريبن 24 سيڪڙو واڌ ٿي آهي. ٽيڪس سال 2021 ۾ غير منقوله ملڪيت جي وڪري تي سيڪشن 236 سي تحت ٽيڪس جي شرح فائلرز لاءِ هڪ سيڪڙو ۽ نان فائلرز لاءِ 2 سيڪڙو هئي، جيڪا ٽيڪس سال 2023 ۾ فائلرز لاءِ 2 سيڪڙو ۽ نان فائلرز لاءِ 4 سيڪڙو ڪئي وئي. ٽيڪس سال 2024 ۾ هي ود هولڊنگ ٽيڪس (ڊبليو ايڇ ٽي) جي شرح فائلرز لاءِ 3 سيڪڙو ۽ نان فائلرز لاءِ 6 سيڪڙو ڪئي وئي. 2021 ۾ غير منقوله ملڪيت جي خريداري تي ايڊوانس ٽيڪس فائلرز لاءِ هڪ سيڪڙو ۽ نان فائلرز لاءِ 2 سيڪڙو هو، جيڪو 2023 ۾ فائلرز لاءِ 2 سيڪڙو ۽ نان فائلرز لاءِ 7.5 سيڪڙو ڪيو ويو. هاڻي، 2024-25 جي آخري بجيٽ ۾، اها شرح فائلرز لاءِ 3 سيڪڙو ۽ نان فائلرز لاءِ 10.5 سيڪڙو ڪئي وئي آهي. ٽيڪس جي شرحن ۾ هن تيز واڌ جي باوجود، ريئل اسٽيٽ سيڪٽر موجوده مالي سال جي پهرين نو مهينن (جولاءِ کان مارچ) دوران خريداري ۽ وڪرو تي ود هولڊنگ ٽيڪس (WHT) جي مد ۾ 169 ارب رپيا ادا ڪيا آهن. گذريل مالي سال جي ساڳئي عرصي ۾ ٽيڪسن جي صورت ۾ ملڪيت جي شعبي جو حصو 136 ارب رپيا هو، جيڪو هلندڙ مالي سال ۾ هاڻي تائين 24.3 سيڪڙو وڌي چڪو آهي. جڏهن ته، حڪومت ملڪيت تي فيڊرل ايڪسائيز ڊيوٽي (ايف اي ڊي) ختم ڪرڻ لاءِ هڪ سمري جمع ڪرائي آهي، پر قومي خزاني ۾ ان جو حصو هلندڙ مالي سال جي پهرين نو مهينن ۾ 2 ارب رپين کان گهٽ رهيو آهي. اعليٰ سرڪاري عملدارن دي نيوز کي اعتماد ۾ ٻڌايو ته وفاقي ڪابينا اڃا تائين فيڊرل ايڪسائيز ڊيوٽي (ايف اي ڊي) تي پنهنجي منظوري نه ڏني آهي ۽ اهو بل جي صورت ۾ پارليامينٽ ۾ پيش ڪري سگهجي ٿو. جيتوڻيڪ حڪومت ايف اي ڊي کي ختم ڪرڻ لاءِ آرڊيننس جاري ڪرڻ چاهي ٿي، پر آءِ ايم ايف ان جي اجازت نه ڏئي سگهيو. فيڊرل ايڪسائيز ڊيوٽي جي شرح فائلرز لاءِ 3 سيڪڙو، دير سان فائلرز لاءِ 5 سيڪڙو ۽ نان فائلرز لاءِ 7 سيڪڙو هئي. ذريعن جو چوڻ آهي ته انڪم ٽيڪس آرڊيننس جو سيڪشن 236 سي ملڪيت جي وڪري تي ايڊوانس ٽيڪس سان لاڳاپيل آهي ۽ فائلرز لاءِ ٽيڪس جي شرح 3 سيڪڙو ۽ نان فائلرز لاءِ 6 سيڪڙو آهي. سيڪشن 236 سي جي تحت، ايف بي آر هلندڙ مالي سال جي پهرين 9 مهينن ۾ 84 ارب رپيا گڏ ڪيا آهن، جڏهن ته گذريل مالي سال جي ساڳئي عرصي ۾ اها رقم 65 ارب رپيا هئي. سيڪشن 236 ڪي جي تحت، ايف بي آر موجوده مالي سال جي پهرين 9 مهينن ۾ 85 ارب رپيا گڏ ڪيا آهن، جڏهن ته گذريل مالي سال جي ساڳئي عرصي ۾ اها رقم 71 ارب رپيا هئي. حڪومت پراپرٽي سيڪٽر مان ڪمايل منافعي تي 15 سيڪڙو ڪيپيٽل گين ٽيڪس (CGT) لاڳو ڪيو هو، پر اهو مستقبل جي آمدني ٽيڪس ريٽرن سان لڳايو ويندو.