نئون سال شروع ڪرڻ وارو دنيا جو آخري ملڪ ڪهڙو هوندو؟

ڪراچي: (آچر 31 ڊسمبر 2023ع)دنيا جي ڪجهه حصن ۾، جهڙوڪ نيوزي لينڊ، 2024 اڳ ۾ ئي شروع ٿي چڪو آهي، پر آخر ۾ ڪهڙو ملڪ ٿيندو؟ جواب سادو نه پر ڪافي پيچيده آهي. زمين تي هر ڏينهن 24 ڪلاڪ ڊگهو آهي، پر نئون سال هر هنڌ مختلف وقتن تي شروع ٿئي ٿو. اهو بين الاقوامي تاريخ جي لائن جي ڪري آهي، جيڪو هر ڏينهن جي شروعات ۽ آخر کي طئي ڪرڻ جو سرڪاري وسيلو آهي. انٽرنيشنل ڊيٽ لائين جو خيال 1884ع ۾ هڪ ڪانفرنس دوران سامهون آيو. هن ڪانفرنس جو مقصد ريلوي لائينن ۽ بين الاقوامي سفر جي حوالي سان ضابطا طئي ڪرڻ هو. بين الاقوامي تاريخ جي لڪير زمين جي مٿاڇري تي هڪ خيالي لڪير جو نالو آهي جيڪو اتر کان ڏکڻ پهرين ميريڊين جي سامهون واري پاسي آهي. ساڳئي وقت ان جي ٻنهي پاسن تي ٻه مختلف تاريخون آهن، يعني الهندي حصي جي تاريخ اڀرندي حصي جي تاريخ کان هڪ ڏينهن اڳتي آهي. ملڪ اهو فيصلو ڪرڻ ۾ آزاد آهن ته اهي ڪهڙي ٽائم زون جو حصو ٿيڻ چاهين ٿا، اتر يا ڏکڻ. پر شيون وڌيڪ پيچيده ٿي وينديون آهن جڏهن ملڪ پنهنجو وقت مقرر ڪن ٿا.

هڪ اندازي مطابق، هن وقت سڄي دنيا ۾ 38 مقامي ٽائم زون استعمال ۾ آهن. ڪجھ ملڪن ڪوآرڊينيٽيڊ يونيورسل ٽائيم (UTC) ۾ ھڪ ڪلاڪ بدران 30 يا 45 منٽ شامل ڪيا آھن. جيڪڏهن توهان UTC کي نظر ۾ رکون ٿا، ماهرن جي مطابق، زمين جي سڀني حصن ۾ هڪ ڏينهن مڪمل ٿيڻ ۾ 25 ڪلاڪ لڳن ٿا. دنيا ۾ جيڪي ملڪ پهريون ۽ آخري ڀيرو نئون سال ملهائيندا آهن، انهن جا تفصيل هن ريت آهن. پهريون ملڪ جيڪو نئين سال جو استقبال ڪيو ڌرتيءَ تي نئون سال پئسفڪ ٻيٽ جي ملڪ ڪرباتي ۽ ان جي آس پاس جي 10 غير آباد ٻيٽن جي ڪرٽيميٽي علائقي ۾ شروع ٿئي ٿو. ڪريباتي 33 ٻيٽن تي مشتمل ملڪ آهي ۽ ڪرباتي ۾ نئون سال آمريڪي رياست هوائي کان 24 ڪلاڪ اڳ ۽ پاڪستان کان 9 ڪلاڪ اڳ شروع ٿئي ٿو. دلچسپ ڳالهه اها آهي ته اهو تازو ٿيو آهي. هڪ وقت ۾، بين الاقوامي تاريخ جي لائن ڪرباتي جي وچ مان گذري ٿي، مطلب ته ملڪ جي اولهه يا اڀرندي ٻيٽن ۾ تاريخ مختلف هئي، پر 1995 ۾، ملڪ کي سڀني هنڌن لاء هڪ واحد ٽائيم زون ڏنو ويو. اهو سياحن کي راغب ڪرڻ جو مقصد هو جيڪو پهرين نئين صديءَ جي استقبال لاءِ شوقين هو، پر هاڻي اتي 3 ٽائيم زون آهن. آخري نه پر گهٽ ۾ گهٽ علائقا نئين سال جي استقبال لاءِ آهن نيو (برطانيه جي هيٺان) ۽ آمريڪي ساموا (آمريڪا جي هيٺان) نئين سال جي استقبال لاء دنيا ۾ آخري آبادي جايون آهن. اهي ڏکڻ پئسفڪ سمنڊ ۾ واقع آهن، ڪرباتي جي ڏکڻ اولهه ۾، جتي نئون سال پاڪستان کان 16 ڪلاڪ دير سان شروع ٿئي ٿو. ويجھو سامووا هڪ ڀيرو نئون سال شروع ڪرڻ لاءِ آخري ملڪن مان هڪ هو، پر 2011 ۾ ملڪ پنهنجي ٽائم زون کي آسٽريليا ۽ نيوزي لينڊ ۾ تبديل ڪيو. ان تبديليءَ جي نتيجي ۾ سامووا بين الاقوامي تاريخ ۾ نئين سال جو استقبال ڪندڙ پھرين ملڪن مان ھڪڙو بڻجي ويو. رستي ۾، بيڪر ٻيٽ ۽ هالينڊ (جتي ڏينهن پاڪستان کان 17 ڪلاڪ دير سان ختم ٿئي ٿو) دنيا ۾ ڏينهن جي آخري پڄاڻي آهي، پر اتي ڪو به نه رهندو آهي.