سيلابي ٻوڏ کان آباديون زير آب، مالڪن جي بي گهر، ملتان لاءِ ٻه ڏينهن انتهائي اهم

لاھور، ملتان، مظفرگڙھ، بھاولپور، بھاولنگر، وھاڙي، سکر، گڊو:(اڱارو 09 سيپٽمبر 2025ع)پنجاب ۽ سنڌ جي مختلف اضلاع ۾ درياءِ جِي، چناب ۽ راوي ۾ وڏي واڪي شھيد طغياني ۽ اونچا درياهه جا سيلاب وڏي پئماني تي تباهي مچائي ديئا، ڪيترائي مواضع ۽ بستيون ڊبيون، فصلون ۽ فصلون مالڪ ماڻهو نقل مکاني تي مجبور ملتان ۾ ۽ درياءَ جي درجن تي سيلابي جو وڏو حصو آهي، جڏهن ته قومپرستن کي اهم قرار ڏيڻ واري شير شاهه بند ۾ شگاف ڈالڻ جو فيصلو ڪيو ويو آهي. ملتان جي مطابق ملتان ۽ مظفرگڑھ ڪي ٽيڪنيڪل ڪاميٽيءَ هڪ اتفاق راءِ سان چيو، ڪرليٽ ليول پر ملتان ۽ مظفرگڙ جي ٽيڪنيڀياس ڪميٽي 3 ڪلاڪ کانپوءِ متفقه طور تي ٻنهي ٽيمن کي ڪرٽيڪل ليول 393.50 ڊيسائيڊ ڪيو. جڏهن ته شير شاهه فلڊ بند هن وقت ڪرٽيڪل ليول 392.00

ٻئي طرف پاڪستان ريلوي ٽريڪ ڪليئر لاءِ ٽيڪنيڪي ٽيم وقت طلب ڪري رهي آهي، ملتان کان مظفر گڙھ روڊن جي آمد لاءِ بند ڪري ڇڏيو آھي بہاولپور بائي پاس، پل چناب ۽ مظفر گڑھ ٻنهي پاسن کان. ڇوڪريءَ کي ڊائيورشن ڏني وئي. ترجمان سٽي پوليس پوليس موجب هيڊ محمد والا روڊ پل چناب کان پهرين بند ۽ تاحال بند آهي، موٽر وي ملتان کان سکهر ڪم کي روڪيو ويو آهي. شگاف کان وڌيڪ گهرن ۾ متاثر ٿيڻ جو خدشو ٽنڊي الهيار چناب ۾ شير شاهه جي مقام تي شگاف کان وڌيڪ 8 هزار ۽ 30 هزار گهرن کان وڌيڪ متاثر خدشا، سيلابي پاڻي موضع سلطان پور، جمھور، ڪچرو، ڪچرو، گاگره مرزا بچو جي وڪيل کان پڇا ڳاڇا ڪرڻ لاءِ اڳتي وڌيا ۽ ضلعي جي صدر جي خلاف، شڪر شڪر جي بقا لاءِ فوري انخلا جون هدايتون جاري ڪيون ويون.

ان کان علاوه ملتان ۾ طوفاني برساتن سبب ٻوڏ متاثرن کي خيمه بستي ۾ پاڻي ڇڏيو، تحصیل جلال پور والا ۾ به سيلابي تباهي مچائي ڇڏي، 100 کان وڌيڪ آبادي سيلابي پاڻي ڊوب، ريسڪيو ضلعي ۾ جاري آهي. طاقت جي مالڪي کان متاثر ماڻهن جي نقل مکاني جاري آهي، لياقت پور جي نواحي علائقن ۾ ريسڪيو تحريڪ دوران ڪشميري الٽ ۾ 2 عورتن سان سهڪار ڪيو ويو، جنهن ۾ 3 ڄڻا جان هارائي ويا، بيٽ بخشو جي بستي توحيد ۾ ڪشتي ٿي وئي. الٽڻ کان بچي ويو جڏهن ته 13 فردن کي بچائي ورتو. ڀارت سٽيج ۾ وڌيڪ پاڻي ڇڏي ڏنو ڀارت طرفان به آبي جارحيت جو سلسلو جاري نه رهيو، ڀارت دريائي اسٽيلج ۾ وڌيڪ پاڻي ڇڏيو. ڀارت جي طرف کان پاڻي ڇڏڻ تي هيڊ گنڊا سنگهه وارو پاڻي جي وهڪري تي وهڻ لڳو، 3 لک 27 هزار ڪيوسڪ جو ريلا گذرڻ سان ڪيترن ئي درياهن کان پاڻي هيٺ اچي ويو، درياءَ چناب ملتان جي تحصیل تحصیل پور ۾ پاڻي جي کوٽ ٿي وئي. مچادي، 100 کان مٿي آباديون پاڻيءَ ۾ ڊوب، هيلي ڪاپٽرز ۽ ڪشتين جي وچ ۾ ريسڪيو سيلاب جاري. زلزلي کان انتهائي طاقتور ماڻهو نقل مکاني ڪري ويا، پاڻي شهر بندن تائين پهتو، بس الرٽ جاري ڪيو ويو، شهر ڪوٺيءَ لاءِ هو اڏي بند کي ٽوڙي ڇڏيا، قرار ڏنو ويو ته 12 ڪلاڪ اهم واقعا تباهه ٿي ويا، مساجد ۾ اعلانات ڪيا ويا آهن ته علائقي خالي خالي.

سٽيج جي سيلابي ريلي مان تباهي ڏاکڻي درياءِ ستتج جي سيلابي ريلي ۾ به تباهي مچائي وئي آهي، بهاولپور ۾ 100 ويجهو بستيون ۽ موضع جات زير آب اچي ويا آهن، هڪ ٽڪر رقبي تي ڪاشت فصلن دريا برد ٿي عالم، منچن آباد جي جاءِ تي پڻ اسٽيلج کان وڏي پيماني تي نقصان ٿيو. 67 موضع جڳت ۽ بستين ۾ سيلابي صورتحال، رابطا ڪميٽي ڊپٽي اسپيڪر، هڪ تڪ تي فصلن جون تباهيون تباهه ٿي ويون آهن، تهروڙ پٺاڻ ۾ درياءَ طئه ۾ تبديل ٿي ويا آهن، موضع ۾ گوليون بند ٿي ويون آهن، درياءَ پٽي. 40 درياات تي سيلابي پاڻي جي ڊپ ۾، ماڻهن جي محفوظ هنڌ تي منتقلي جاري آهي. نقل مکاني ۾ مشڪل سان گڏ ان کان علاوه اوچ شريف ۾ درياءَ چناب ۽ سٽيج جون تباهيون جاري آهن، دياات ڊوب، مڪات ۽ ديول گرل، بيٽ احمد، بختياري، ڪچي لعل، رسول پور ۽ ٻين علائقن ۾ پاڻي. جن ماڻهن کي نقل ڪيو ته گهرن لاءِ ڏکين حالتن ۾ ملاقات ٿي رهي آهي.

سُتلج ۾ اونڌا درجا جو سيلاب ڏکڻي بہاولنگر ۾ درياءِ سٽيج ۾ ڀڪ پتن جي مقام تي اونچا درجا بندي جو سيلاب آهي، موضع ڪوٽ لنگاهه، لشڪر چوڪ، موميڪا، توگيره ۽ عاڪوڪا ۾ پاڻي وڌيڪ آبادي ۾ داخل ٿيو، دريائي. بيلٽ مان ملحقه 145 موضع متاثر ٿيا آهن، آباديون، آباديون سيلابين جي نذر ٿي ويا آهن. دريا بيلٽ ۾ هڪ لک 25 هزار کان وڌيڪ ماڻهون فلڊ ريليف ڪيمپس خيمه بستيون، شاهراه جي پليٽ فارمن تي وٺڻ تي مجبور آهن، دريائي بيلٽ ۾ 34 اسڪولز کي غيرمعيني مدت تائين بند ڪرڻ لاءِ بند ڪيو ويو آهي. ان ۾ کاڌي پيتي جي سرمائيداري، امداد ۽ جانورن لاءِ چاري به قلت آهي.

درياهه ۾ طغياني ترقي جي ڊي آءِ جي عرفان علي ڪاٺيءَ چيو آهي ته پنجاب جي درياهه ۾ طغياني جي تبديليءَ جي صورتحال، بالائي متاثرن ۾ برساتن ۽ درياهه جي بهاوَن ۾ معمولي واڌارو ٿيو، درياءَ سٽيل گنڊا. سنگ والا جي مقام تي انتهائي اونچي درجا جو سيلاب ۽ پاڻي جو بهاؤ 2 لک 61 هزار ڪيوسڪ. پي ڊي ايم اي پنجاب جي مطابق درياءَ ستتج سليمانڪي جي مقام تي اونھين درجن جو سيلاب ۽ پاڻي ڪابہ 1 لک 37 هزار ڪيوسڪ، درياءَ چناب مراله جي مقام تي پاڻي جو بہاؤ 69 هزار ڪيوسڪ آھي، اھڙي طرح درياءَ چناب ۾ خانڪي آھي. هائير ورڪس جي مقام تي نچلي درجن جو سيلاب ۽ پاڻي جو بهاؤ 1 لک 8 هزار ڪيوسڪ.

مھا زور سيللي ريلي پنجاب کان سنڌ ۾ داخل ٿيو ٻي طرف مھا زور سيلابي ريلي پنجاب مان سنڌ ۾ داخل ٿيڻ شروع ٿي ويا آھن، گڊو بيراج تي پاڻيءَ جي وهڪري ۾ مسلسل اضافو رڪارڊ ڪيو ويو آھي جنھن جي وچ ۾ درج ٿيل آھن. سيلابي صورتحال پيدا ٿي.

گڊو بيراج جي مقام تي پاڻي جي سطح ۾ وڌيڪ اضافو ٿيو سنڌ ۾ آبپاشي موجب درياءَ سنڌ ۾ سنڌ ۾ پاڻي جي سطح جي سطح جو سلسلو جاري آهي، 24 هزارن تائين پاڻي جي کوٽ ۾ 34 هزار 34 ڪيوسڪ ڪاهه رڪارڊ ڪئي وئي. ڇا ويو؟

گڊو بيراج تي به سنڌ جي سيلابي صورتحال پيدا ٿي، سکهر بيراج تي 3 لک 74 هزار 800 ڪيوسڪ جڏهن ته 3 لک 59 هزار 50 ڪيوسڪ رڪارڊ ڪيا ويا. سکهر بيراج جا سڀئي گيٽ فائر ڪيا ويا سکهر بيراج جي مقام تي پاڻيءَ جي سطح وڌيڪ بلند ٿي ويندي، پاڻيءَ جي سطح ۾ گهٽتائي لاءِ سکهر بيراج جا سڀئي گيٽ اوپن ٿي ويا، برساتن ۾ سکهر بيراج مان نڪرندو. نهرن ۾ پاڻي جي سطح کي گهٽ ڪري ڇڏيو.

سنڌ ۾ گڊو بيراج جي مقام تي پاڻي جي سطح تي وڌيڪ اضافو ٿي رهيو آهي، گڊو بيراج تي 4 ڪروڙ 43 هزار 494 ڪيوسڪ پاڻي اچي رهيو آهي جڏهن ته پاڻي جو اخراج 4 لک 34 هزار 292 ڪيوسڪ، بيگاري سنڌ فيڊر ۽ گھوٽڪي آهي. فيڊر کي بند رکيو ويو، ڊيزرٽ پٽي فيڊر کي 9200 ڪيوسڪ پاڻي ڏنو ويو.