اٺاويھ سو ارب جو گردشي قرض، گئس جي قيمتن ۾ هڪ ڀيرو ٻيهر واڌ تي غور

اسلام آباد:(اڱارو 22 جولاءِ 2025ع)حڪومت گئس شعبي جي 2,800 ارب رپين جي گردشي قرض جو حل ڳولي ورتو آهي، جنهن تحت، بجلي جي شعبي وانگر، گئس شعبي ۾ گردشي قرض کي ختم ڪرڻ لاءِ صارفين تي بار وڌو ويندو. ان سلسلي ۾ ڪيتريون ئي تجويزون غور هيٺ آهن، 3 کان 10 رپين جي خاص پيٽروليم ليوي لاڳو ڪري سگهجي ٿي، گئس جي قيمتن ۾ به واڌ ڪري سگهجي ٿي، هڪ ٽاسڪ فورس سرگرم آهي، جڏهن ته قرض کي ختم ڪرڻ لاءِ بينڪن کان 2,000 ارب رپين جو قرض ورتو ويندو، ۽ عوام پيٽروليم ليوي ذريعي ادائيگي ڪندو. گئس جي قيمتن ۾ واڌ پڻ غور هيٺ آهي، باقي 800 ارب رپين جي سود ۽ سرچارج کي جزوي معافي يا ادائيگي ذريعي ختم ڪيو ويندو. ان مقصد لاءِ قائم ڪيل خاص ٽاسڪ فورس ۾ ليفٽيننٽ جنرل (ر) ظفر اقبال، نجڪاري جو وزير محمد علي، سي پي پي اي، ايس اي سي پي ۽ نيپرا جا ماهر شامل آهن. حڪومت جي غور هيٺ منصوبي موجب، گردشي قرضن جي ذخيري کي ختم ڪرڻ لاءِ ڪمرشل بينڪن کان 2,000 ارب رپين جو قرض ورتو ويندو. عوام ايندڙ 7 سالن ۾ پيٽروليم شين تي هڪ خاص ليوي ذريعي هي قرض واپس ڪندو. هن ليوي جي شرح 3 کان 10 رپيا في ليٽر جي وچ ۾ رکي سگهجي ٿي. جيڪڏهن 1 رپيا في ليٽر ليوي لاڳو ڪئي وڃي ٿي ته هر سال 18 ارب رپيا گڏ ڪيا ويندا ۽ جيڪڏهن 10 رپيا في ليٽر لاڳو ڪئي وڃي ٿي ته هر سال 180 ارب رپيا گڏ ڪيا ويندا. قرض جي ادائيگي لاءِ هر سال 250 ارب رپيا گڏ ڪرڻا پوندا. ان کان علاوه، گئس جي قيمتن ۾ واڌ جي تجويز پڻ غور هيٺ آهي. موجوده 160 ارب رپين جي ڪراس سبسڊي، جيڪا محفوظ ۽ غير محفوظ صارفين جي چار قسمن کي ڏني ويندي آهي، کي مرحليوار ختم ڪيو ويندو ۽ ڊسمبر 2026 تائين مڪمل طور تي ختم ڪيو ويندو. ان کان پوءِ، بينظير انڪم سپورٽ پروگرام (BISP) جي ڊيٽا جي مدد سان جنوري 2027 کان ٽارگيٽڊ سبسڊيز شروع ڪيون وينديون. گردشي قرض ۾ باقي 800 ارب رپيا دير سان ادائيگين تي سرچارج ۽ سود جي صورت ۾ آهن، جيڪي ڪڏهن ڪڏهن معاف ڪيا ويندا آهن ۽ ڪڏهن ڪڏهن ادائيگي ذريعي حل ڪيا ويندا آهن. آفيسرن موجب، جيڪڏهن سراسري گئس جي قيمت يعني 1890 رپيا في ايم ايم بي ٽي يو سڀني صارفين کان وصول ڪئي وڃي ته پوءِ گردشي قرض ٻيهر پيدا نه ٿيندو، پر اهو فيصلو سياسي حڪومت لاءِ ڏکيو هوندو. آخر ۾، سوال اهو به غور هيٺ آهي ته جيڪڏهن گردشي قرض جو مسئلو حل ٿي ويندو ته ڇا موجوده غير موثر سوئي گئس ڪمپنيون ساڳئي طريقي سان ڪم ڪنديون رهنديون يا انهن کي ورڇ ۽ ٽرانسميشن سسٽم کان الڳ ڪري خانگي شعبي جي حوالي ڪيو ويندو، اهو فيصلو ٽاسڪ فورس پاران ڪيو ويندو ته جيئن مستقبل ۾ گردشي قرض ٻيهر پيدا نه ٿئي.