زمين ڦاٽڻ واري آهي، هڪ نئون سمنڊ ٺھڻ وارو آھي: تحقيق

لنڊن: (خميس 13 فيبروري 2025ع)سائنسدانن انڪشاف ڪيو آهي ته آفريقي براعظم هڪ وڏي جاگرافيائي تبديلي جي ڪناري تي آهي، جتي اوڀر آفريڪا آهستي آهستي باقي براعظم کان الڳ ٿي رهيو آهي، ۽ نتيجي ۾ هڪ نئون سمنڊ اڀري سگهي ٿو. ڌرتيءَ جو مٿاڇرو ڪيترن ئي وڏين پليٽن مان ٺهيل آهي، جيڪي آهستي آهستي حرڪت ڪري رهيون آهن. آفريقي پليٽ ۽ صومالي پليٽ هڪ ٻئي کان پري ٿي رهيون آهن، ۽ اهو عمل هر سال تقريباً 0.8 سينٽي ميٽر جي شرح سان جاري آهي. جيتوڻيڪ هي رفتار غير معمولي لڳي سگهي ٿي، لکين سالن ۾ هي تبديلي آفريقي براعظم کي ٻن حصن ۾ ورهائي ڇڏيندي. هن جاگرافيائي ورهاڱي جو واضح ثبوت ايٿوپيا جي افار علائقي ۾ ڏسي سگهجي ٿو، جتي 60 ڪلوميٽر ڊگهو ۽ 10 ميٽر ڊگهو دراڙ اڳ ۾ ئي ٺهي چڪو آهي. هي دراڙ زمين جي اندر آتش فشاني سرگرمي جي ڪري مسلسل وڌي رهيو آهي. 2005 ۾، ايٿوپيا ۾ 420 کان وڌيڪ زلزلا آيا، جنهن جي ڪري زمين ۾ وڏيون دراڙون پئجي ويون. سائنسدانن جي مطابق، هڪ اهڙو عمل جيڪو عام طور تي صديون لڳندو آهي، هتي صرف ڪجهه ڏينهن ۾ ٿيو. جيڪڏهن هي عمل جاري رهيو ته اوڀر آفريڪا هڪ نئون ٻيٽ بڻجي ويندو، جيڪو آفريقي براعظم کان مڪمل طور تي الڳ ٿي ويندو. هن ورهاڱي جي نتيجي ۾ هڪ نئون سمنڊ ٺهي ويندو، جيڪو اوڀر آفريڪا کي باقي براعظم کان الڳ ڪندو. ماحولياتي نظام ۽ جاگرافيائي نقشو مڪمل طور تي تبديل ٿي ويندو، جنهن سان نوان ٻيٽ ۽ ساحلي علائقا ٺهڻ ممڪن ٿيندو. اهي جاگرافيائي تبديليون تمام سست رفتاري سان ٿينديون آهن، پر سائنسدانن جو اندازو آهي ته اهو عمل هڪ لک سال يا ان کان گهٽ وقت ۾ مڪمل ٿي سگهي ٿو. جيئن زمين جي مٿاڇري ۾ دراڙ وڌندا، ڪيترائي علائقا رهڻ جي قابل نه ٿي سگهن ٿا ڇاڪاڻ ته زلزلا ۽ آتش فشاني سرگرميون وڌي سگهن ٿيون. موسمياتي تبديلي ٿي سگهي ٿي ڇاڪاڻ ته نوان سامونڊي رستا ٺاهڻ سان هوائون ۽ سامونڊي وهڪري جا نظام متاثر ٿيندا. آفريقي ملڪن جون سرحدون تبديل ٿي سگهن ٿيون، جيئن زميني ورهاڱن مان نوان ٻيٽ اڀري سگهن ٿا. اهو سچ آهي ته ڌرتي ڪڏهن به ساڳي نه رهندي آهي، ۽ آفريڪا ۾ ٺهيل هي نئون سمنڊ ان جو تازو مثال آهي! ۽ تنهن ڪري هي حيرت انگيز جاگرافيائي عمل دنيا جو نقشو هميشه لاءِ بدلائي سگهي ٿو. سائنسدان هن عمل کي ويجهي کان ڏسي رهيا آهن ته جيئن اهو سمجهي سگهجي ته زمين جي هيٺان ٿيندڙ تبديليون مستقبل ۾ اسان جي دنيا کي ڪيئن متاثر ڪنديون.